Het belang van goede voeding voor ons brein

Wat je eet, voel je in je hoofd

REDMAR SMIT – Dat goede voeding belangrijk is voor ons lichaam weet bijna iedereen. Dat het ook veel invloed heeft op ons brein wordt vaak onderschat. Dat ziet Anneke Hoek, oprichter van Vitalbyfood in de dagelijkse praktijk. Het is haar missie om mensen hiervan bewust te maken. ‘Veel mensen weten niet wat voeding in en met je lijf doet.’

Anneke worstelde zelf bijna twintig jaar met eten. ‘Ik voelde me niet goed genoeg en had een laag zelfbeeld. Op de basisschool werd ik veel gepest. Het uitte zich in overeten en daarna weer compenseren. Ik ging aan de slag met mezelf en ontdekte dat ik veel beter in mijn vel zat door een andere leefstijl. Ik volgde diverse opleidingen en trainingen, want ik wil niets liever dan dit doorgeven aan anderen. Het belang van voeding op ons brein wordt namelijk echt onderschat.’

Tweede brein
Onze darmen staan in verbinding met onze hersenen, legt Anneke uit. ‘Ze worden daarom ook wel ons tweede brein genoemd. Via de darm-hersenas is er communicatie tussen onze hersenen en darmen. Die verloopt via zogenaamde neuronen (zenuwcellen). Ons hele spijsverteringsstelsel is daarmee bedekt. De darmflora speelt een belangrijke rol in die communicatie. Ze produceren neurotransmitters die verantwoordelijk zijn voor de uitwisseling van informatie tussen de zenuwcellen. Daardoor merken veel mensen die bijvoorbeeld spanning hebben voor een presentatie dat ze vaker naar de wc moeten. Daarom moeten we ervoor zorgen dat onze darmflora op orde is, want dan voel je je in je hoofd beter. En als ons brein gezond is, merken we dat ook in de rest van ons lichaam.’

Bewerkte voeding
Goede voeding is misschien wel belangrijker dan ooit. ‘Vitaminen en mineralen hebben we nodig om goed te functioneren. Vroeger werd ons geleerd: 2 stuks fruit en 200 gram groente per dag. Dat is eigenlijk niet meer voldoende. Onze bodem is zo bewerkt dat we meer nodig hebben om aan die hoeveelheid vitaminen en mineralen te komen. Dit is zeker voor kinderen een uitdaging. De afgelopen jaren zijn de lightproducten in trek gekomen. Ik hoor vaak: als je wilt afvallen, moet je cola light drinken. Het klopt dat die minder calorieën bevat. Maar er zitten stofjes in (waaronder aspartaam) die in een fabriek gemaakt zijn en niet thuis horen in je lichaam. Kleine hoeveelheden kunnen niet veel kwaad. Maar omdat het light is, drinken mensen al snel een aantal glazen. Ook supermarkten staan vol met bewerkte voeding. Daarin zit onder andere veel omega 6 – dat ontstekingen bevordert – maar ook veel suikers en allerlei chemische toevoegingen. Op lange termijn zorgen die voor irritaties aan je darmwand en maken ‘m zelfs kapot. Ongezonde stofjes komen daardoor in je bloedbaan en verspreiden zich. Dat kan weer zorgen voor chronische ontstekingen, huidklachten (eczeem), bronchitis, hooikoorts, neusverkoudheid en oorontsteking. De oorsprong van deze problemen is vaak te herleiden naar ongezonde voeding waardoor de darmen minder goed functioneren. En doordat lichaam en geest met elkaar verbonden zijn, heeft dat ook mentaal zijn weerslag.’

Suiker
Te veel suiker is dus niet goed voor ons. Anneke legt uit welke invloed dat op ons brein heeft. ‘Als je suiker binnenkrijgt, gaat je bloedsuikerspiegel omhoog. Dat geeft een goed gevoel. Maar als je stopt met suiker eten, zakt je spiegel ook weer snel. Je voelt je vaak dan niet fijn en je lichaam vraagt weer om nieuwe suikers. Je moet blijven eten om datzelfde fijne gevoel te blijven houden. Het gevolg echter is dat je je minder goed kunt concentreren en dat je minder goed in slaap kunt komen. Maar ook overmatig zweten of een droge mond kunnen symptomen zijn van een teveel aan suikers. Je lichaam geeft aan dat het niet goed is geweest. Doordat je vaak minder goed slaapt, ben je minder fit. Je hoofd werkt niet lekker mee, je kunt je niet goed concentreren en hebt minder motivatie. En juist als je je niet goed voelt, wil ons brein graag comfortfood. Voor je het weet, bevind je je in een vicieuze cirkel waar je lastig uitkomt.’

Prikkelverwerking
Als je stressgevoelig bent of depressief, kampt met ADHD, HSP of autisme doet voeding ook heel veel. ‘De prikkelverwerking in de hersenen verloopt dan niet zoals het hoort en er gaat iets mis in de aanmaak van neurotransmitters (deze stofjes zorgen voor concentratie en motivatie). Die wordt alleen maar extra verstoord als je geen goede voeding binnenkrijgt. Ik zie juist bij kinderen met AD( H)D, HSP of autisme vaak een grotere drang naar suiker dan gemiddeld. Alsof ze de onrust in hun hoofd en lichaam willen wegeten en op zoek zijn naar dat fijne gevoel dat je van suiker krijgt. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat zowel volwassenen als kinderen met AD(H)D, HSP, autisme een tekort aan magnesium, vitamine D3 en omega 3 hebben. Die spelen een belangrijke rol in de aanmaak van neurotransmitters en het verwerken van prikkels. Het brein is niet in balans en dat zorgt voor stress. Om dat te onderdrukken, is eten soms echt een uitweg.’

Goed voedsel
Wat kunnen we dan het beste eten om ons brein gezond te houden? ‘Laat ik vooropstellen dat ik mensen niet in een dieetmodus wil krijgen. Je mag best genieten. Ik pleit voor 80 procent onbewerkt en 20 procent bewerkt voedsel. Bewerkt voedsel bevat 5 of meer ingrediënten, bijvoorbeeld snoep, koek, chips, maar ook alle pakjes en zakjes, diepvriespizza, sauzen, fastfood, gefrituurd eten, alcohol en lightproducten. Onbewerkt voedsel, bijvoorbeeld groente, fruit, noten, zaden, pitten, vis, gevogelte en eieren, zijn veel voedzamer en supergezond. Als het gaat om onze mentale gezondheid is het belangrijk dat we voldoende magnesium binnenkrijgen. Dat speelt in 300 tot 400 processen in ons lichaam een rol. Het is een van de mineralen die we als kinderen en ouderen vaak tekortkomen. Magnesium zit in noten, zaden, groene bladgroente, banaan en extra pure chocolade. Omega 3 is ook heel goed voor ons brein. Dat zit in vette vis – makreel, zalm, haring – in lijnzaadolie en in schaal- en schelpdieren. In paarse groente en fruit zitten ook veel stofjes die goed voor onze hersenen zijn. Denk aan aubergine, rode kool, rode bietjes en blauwe bessen, pruimen, vijgen. Gele groenten en fruit geven ons veel energie: banaan, meloen, mais, gele paprika en gele ui bijvoorbeeld. Oranje groenten en fruit, bijvoorbeeld worteltjes, pompoen, zoete aardappel, sinaasappel, perzik en mango, geven ons brein nieuwe ideeën. Dan heb je nog rood: aardbeien, tomaten en rode paprika, bijvoorbeeld, zijn heel goed voor ons geheugen.’

Anneke benadrukt dat niet alleen goede voeding belangrijk is. ‘Ook voldoende rust en ontspanning en veel bewegen is noodzakelijk. We mogen eten en leven zoals God dat bedoeld heeft: puur, voedzaam en balans in rust en inspanning.’